Cokovoko verwierf cultstatus door toevalstreffer

Het verhaal van Cokovoko (spreek uit als ‘tsjokkoh-vokkoh’), een vrouwelijk duo uit Brno dat zich bezighoudt met spoken word, is het schoolvoorbeeld van een uit de hand gelopen grap. Zuzana Fuksova (28) en Adéla Elbel (29) gingen van grappen en grollen op een personeelsfeestje naar een maandlang touren door Tsjechië.

En dat terwijl ‘populair worden’ niet het beoogde doel was van de liedjes die Cokovoko maakt. Al sinds vijf jaar stoeien de dames met taal en drie jaar geleden traden zij ermee naar buiten. “We werkten samen bij een café. Toen het café een jubileum vierde, besloten wij liedjes te schrijven voor het feest. Via internet hebben de liedjes zich verspreid en hoorden meer mensen van ons”, vertelt Elbel. Al snel kreeg de muziek van de groep het stempel ‘hiphop’. Onterecht volgens Elbel. “Men noemt het hiphop omdat wij niet zingen. Als we konden zingen waren we wel opera gaan zingen”, zegt ze met een glimlach.

Zelfs als de dames weergaloos zouden kunnen zingen, was de kans groot dat ze niet in het operacircuit zouden belanden. De groep is rebels en soms ongeremd. Hun podiumpresentatie draagt bij aan de cultstatus van Cokovoko. De dames dossen zich extravagant uit in felle trainingspakken met daarboven BH’s en gigantische kettingen. “Dat doen we minder vaak omdat die kleding het moeilijk maakt om vrijuit te bewegen. We dansen namelijk veel tijdens optredens”, zegt Elbel. De aparte klederdracht in combinatie met de danspasjes en expliciete teksten zorgt soms voor misverstanden. “We worden wel eens voor strippers aangezien…”

Cokovoko geeft een impressie van hun liveshow gedurende een interview:

Metaforische schunnigheden

Dat er toespelingen gemaakt worden richting het tweetal is niet vreemd gezien de teksten van Cokovoko. Fuksova, die bij het interview afwezig is, liet via de mail al weten dat haar hormonenstelsel haar grootste inspiratiebron is. Elbel studeert Nederlands en heeft geprobeerd het nummer ‘Brno’ te vertalen. Daaruit blijkt dat de dames volop genieten van de dichterlijke vrijheid in zinnen als ‘ik kan niet dieper dalen dan naar een jongen / die de daken van mijn vriendinnen heeft doorzocht.’ Gezien de context van de songtekst kan ‘daken’ als metaforische schunnigheid worden gezien, waar de teksten bol van staan. “Voor mij is het belangrijk dat de teksten grappig zijn. Zuzana houdt ervan om ingewikkelde woorden te gebruiken die in de vergetelheid zijn geraakt. Voorheen was er minder een lijn in de teksten, nu proberen we verhalend voor te dragen.”

De leeftijd heeft de dames veranderd op tekstueel gebied. Elbel heeft een dochter en een echtgenoot en ziet muziek als een manier om weer even gek te doen als toen ze jong was. “Het is tegenwoordig ook zo dat er meer mensen naar luisteren, dus je hebt wel verantwoordelijkheid voor wat je zegt.” De reacties uit de kring van intimi zijn gemengd. “Mijn dochter vindt het optreden leuk omdat ze het podium soms op mag. Mijn oma vindt het minder leuk vanwege de teksten”, zegt Elbel voor ze in lachen uitbarst. De focus ligt niet alleen op woordspelingen en schunnigheden. De maatschappij speelt eveneens een rol in de teksten van Cokovoko. “We willen niet politiek worden qua muziek”, zegt Elbel resoluut.

Drank en luiheid

Het succes begon met een grap in een bar in Brno en het vervolg is nog steeds gaande. De dag na het interview hebben de vrouwen weer een optreden. Afgelopen april was er zelfs sprake van een tour, waarin Cokovoko zeventien optredens in twintig dagen afwerkte. “Normaal zijn de optredens rumoerig omdat wij veel drinken. Als we veel moeten optreden drinken we niet veel, dan breekt het je op. Daarnaast is het proces rondom de optredens zelf al vermoeiend. We moeten altijd op pad met de auto.” Elbel heeft al in gedachten wanneer ze zal stoppen met deze vorm van muziek. “Onlangs hebben we ons eerste eigen album uitgebracht, Hudba (Tsjechisch voor muziek). Ik vermoed dat we nog één album uitbrengen en er dan mee stoppen. Als je door wil gaan met muziek moet je kunnen zingen. Wij zijn allebei geen , dus dat gaat niet lukken.”

Een ober van het museumrestaurant, de plek waar het interview gehouden wordt, neemt de bestelling op. “Komen jullie hier nog een keer optreden?”, vraagt hij Elbel. Toezeggingen kan ze niet meer doen; er is iemand anders buiten de groep die beslist over de optredens. Het animo voor de optredens is groot. Het publiek bestaat uit mensen die, net als Elbel, soms horendol worden van de nationale mainstream. “In Tsjechië staat veel ouderwetse in de hitlijsten en die artiesten treden het meeste op. Wij zijn één van de eersten die gingen choqueren en sommige mensen vinden dat leuk. De concerten worden niet bezocht door liefhebbers van mainstreammuziek, maar voor de rest zie je allerlei toeschouwers. Vrouwen van veertig, puberjongens en intellectuelen: het is een bont publiek.”

Een cultstatus verwerven zonder er veel voor te doen, menig artiest zou ervoor tekenen. De dag na het interview staat een optreden gepland in een klein Tsjechisch stadje, vier uur rijden vanaf thuisbasis Brno. De voorbereiding moet op het moment van spreken nog beginnen. Nonchalance lijkt het sleutelwoord tot succes van Cokovoko. Elbel: “Voor optredens ben ik het langst bezig om in de winkel een outfit uit te zoeken.”

Foto: Cokovoko / Sjon