Koor trots op muzikale traditie (met video)

Het Brno Filharmonisch Koor viert dit jaar zijn 150-jarig jubileum en is daarmee het oudste koor van Tsjechië. Mede dankzij de lange traditie van klassieke muziek die het land kent, worden de concerten druk bezocht. Toch telt het koor weinig jonge leden. Een probleem dat veel klassieke ensembles kennen. Hoe betrek je de jeugdige medemens in de klassieke wereld?

 

150 jaar geleden richtte componist en dirigent Pavel Křížkovský het Filharmonisch Koor in Brno op. Koren waren toen altijd verbonden aan een kerk. De St. Petrus en Paulus kathedraal hoorde bij het Brno Filharmonisch Koor. “Er is veel veranderd sinds de oprichting in 1860”, zegt Libuše Trnková, koorlid en nauw betrokken bij de organisatie van optredens en uitwisselingen met buitenlandse koren.  De St. Petrus en Paulus kathedraal is ingeruild voor een gehuurde zaal op de vierde verdieping aan een drukke weg, maar nog wel met uitzicht op de kathedraal.

Bij de oprichting was het koor alleen voor mannen, maar vanaf 1880 mochten vrouwen ook deelnemen. Concerten werden nog wel opgedeeld in drie delen: eerst de mannen, dan de vrouwen en ten slotte een gezamenlijk muziekstuk. “Tegenwoordig zingen we alles gezamenlijk, maar vroeger was dat veel moeilijker, omdat er nog niet zo veel gezamenlijke muziekstukken waren geschreven”, vertelt Petr Janek, die inmiddels al 21 jaar lid is van het koor. Naast de samenstelling van de groep, is ook de vorm van de muziek veranderd. Waar men vroeger a capella zong, worden nu de grote concerten met een compleet orkest gegeven. Trnková en Janek denken dat de muziek ook makkelijker is geworden, maar helemaal zeker van hun zaak zijn ze niet, omdat niet alles bewaard is gebleven uit de negentiende eeuw.

Uitwisseling
Wat in de negentiende eeuw ook nog niet gebruikelijk was, is de uitwisseling met koren uit andere landen. Het Brno Filharmonisch Koor heeft contacten over de hele wereld, onder andere met het Toonkunstkoor uit Utrecht. In 2009 is een delegatie van het Utrechtse koor naar Brno gekomen en in 2011 zal het omgekeerde het geval zijn.

Voor de leden van het Toonkunstkoor was de reis naar Brno van grote waarde, vertelt Liesbeth Kuyvenhoven, secretaris van het Toonkunstkoor. “Het was een leerzame reis, niet alleen op muzikaal gebied, maar we hebben ook veel geleerd over de Tsjechische cultuur.” Het Brno Filharmonisch Koor beleeft de reizen naar het buitenland wel anders dan het Toonkunstkoor. Trnková en Janek zeggen het niet met zoveel woorden, maar eigenlijk leren zij als koor op muzikaal gebied niet erg veel van de andere koren, omdat ze zelf beter zijn. Ze zien de reizen naar het buitenland meer als een vakantie. “Het is luxe dat wij naar het buitenland kunnen om samen te zingen en het is een leuke ontspanning voor het koor.”

Jongeren

Het  koor in Brno telt zo’n 65 actieve leden van verschillende achtergronden, maar zij hebben twee dingen met elkaar gemeen. Allen houden van zingen én ze zijn van middelbare of bejaarde leeftijd. De hoge gemiddelde leeftijd binnen het koor ligt volgens Trnková en Janek aan diverse factoren. “Mensen kunnen alleen lid worden als ze voor lange tijd in de stad blijven”, vertelt Trnková. “Studenten vallen daarom al af. Bovendien willen de studenten van het conservatorium geen lid worden, omdat wij amateurs zijn, en zij willen geld verdienen met hun muziek.”

Er is nog een reden waarom jongeren minder bij het koor passen, meent  Janek. “Je moet ook een stevige, harde stem hebben als je wilt meezingen met onze concerten, en dat hebben veel jonge mensen niet.” Na wat aandringen geven ze toe dat klassieke muziek niet de eerste muzieksoort is die jongeren aanspreekt. Maar in Tsjechië heerst een lange traditie van klassieke muziek met grote componisten als Antonín Dvořák. Daarom is klassieke muziek in Tsjechië wel populairder dan in Nederland. Lange traditie of niet, Trnková gelooft er in dat men klassieke muziek meer gaat waarderen als men ouder wordt. “Jongeren houden misschien eerst van musical en later van opera, maar als ze ouder worden, houden ze vaak wel van klassieke muziek.” Het Brno Filharmonisch Koor heeft nu nog geen leden tekort, maar over een paar jaar is een groot aantal huidige leden te oud en is nieuwe aanwas noodzaak.\

Zie ook: ‘Hier is geen behoefte aan popmuziek of jazz’ (pdf, pagina 4)